در سالهای اخیر رشته دندانپزشکی با تحول تکنولوژی و علم پزشکی دائما در حال تغییر است. امروزه دندانپزشکی از راه دور رو به رشد است و جهت بهبود و پیشرفت مراقبتهای دهانی به کار گرفته میشود.
تله دنتیستری در دندانپزشکی
دانش مخابراتی و اینترنت پرسرعت دست به دست هم دادهاند تا بتوانند در سطح بینالمللی آموزش، مراقبت و درمان های پزشکی و دندانپزشکی در هر کجای دنیا بهصورت آنلاین انجام داد. درمان از راه دور در دندانپزشکی شاخههای بسیاری دارد که رادیولوژی از راه دور(teleradiology)، آسیبشناسی از راه دور( telepathology)، جراحی از راه دور(tele oral surgery)، ارتودنسی از راه دور (teleorthodonties)، جز این موارد هستند. شروع استفاده از این روش تقریبا به ابتدای استفاده از علم تله مدیسین برمیگردد ولی بهطور مشخص تولد دندانپزشکی از راه دور به عنوان یک حوزه تخصصی به سال ۱۹۹۴ برمیگردد. این سیستم ، دندان پزشکان را قادر میسازد تا بتوانند اطلاعات بیماران، عکس برداریها، درمانهای قابلاجرا، نتایج تستهای آزمایشگاهی و سایر اطلاعات جمع آوریشده را به اشتراک بگذارند. اشتراکگذاری اطلاعات برای بیمار خیلی ارزشمند است چرا که بعضی بیماران نیاز به مشاوره و تعامل چندین متخصص دارند. این اتفاق کار را آسانتر میکند و تصمیمگیری پزشکی را بهبود و سرعت میبخشد.
دندانپزشکی از راه دور در جراحی های فک وصورت
استفاده از تکنولوژی های جدید در جراحیهای دندانپزشکی باعث تشخیص بهتر بیماری و برنامهریزی درمانی مناسب شده است. بهعنوانمثال برخی مراکز کاشت ایمپلنت برای انجام مشاوره در سایت خود تصویر CBCT را از راه دور دریافت میکنند. دندان پزشکها و مشاوران در فواصل دور با دریافت فایل شروع به طراحی درمان می کنند همچنین به سایز و قالب ایمپلنت های دندانی با نرمافزارها میپردازند. در پایان مشاوران راه دور فایلهای اصلاحشده را به سرور پست کرده پسازآن اپراتورها آماده میشوند تا با شیوههای کاشت دندان ارائهشده، کار را شروع کنند. مشاوران راه دور، قادر به مشاهده جراحی هستند و اگر لازم باشد میتوانند پیشنهادهایی به جراحان در حین عمل دهند. در طول عمل جراحی، هر بیمار یک سیستم نمایش مستقل دارد که ابن مشاوران میتوانند با انتخاب نمای دوبعدی یا سهبعدی شرایط درمان را دنبال کنند. درواقع کاربران بدون هیچگونه تاثیر منفی بر روی کارایی کامپیوتر یا سیستم نمایش اتاق جراحی بهصورت فعال در عمل مشارکت دارند.
تله مدیسین در ارتودنسی
بیشترین پیشرفت در علم ارتودنسی بالینی با استفاده از تکنولوژیهای کامپیوتری صورت گرفته است. مثلا بهجای استفاده از روشهای سنتی موجود، متخصصان ارتودنسی از نرمافزارهای پردازش تصاویر برای ساخت مدلهای دیجیتال دوبعدی و سهبعدی استفاده میکنند. این نرمافزارها امکان آنالیزهای تخصصی و اندازهگیریهای دقیق را فراهم میکنند. متخصصان ارتودنسی پس از قالبگیری استخوان فک، بهجای ساختن مدلهای گچی، قالبهای آمادهشده را برای تهیه مدلهای کامپیوتری دیجیتالی سهبعدی به کمپانیهای تخصصی مربوطه ارسال میکنند. سپس مدلهای دیجیتالی سهبعدی را بهصورت یک فایل کامپیوتری از طریق اینترنت برای پزشک درمانکننده ارسال میکنند. پزشک این مدل دیجیتال استخوانهای فک را بهمنظور انجام مشورتهای لازم با سایر همکارانش از طریق شبکه اینترنت به اشتراک میگذارد. همزمان با مشاورههای از راه دور در صورت نیاز در ایجاد و طراحی برنامه مدیریت ارتودنسی شرکت مینماید.
سیستم های دندانپزشکی مبتنی بر تکنولوژی از راه دور و کامپیوتر
(ORALCADx):
- سیستمی برای تصویربرداری از بافتهای دهانی، نمونهبرداری و آنالیزهای کامپیوتری (بافتشناسی)
- روش مبتنی بر پزشکی از راه دور :مشاوره مبتنی بر پزشکی از راه دور با پاتولوژیستها بهمنظور تایید و تشخیص.
- امکان دسترسی متخصصین بالینی و درمانگرها از فاصله دور
رادیولوژی دیجیتال (Digital radiology)
- مشابه روش سنتی تصویربرداری اشعه ایکس است ولی سطح اشعه تابشی پایینتری است
- کیفیت تصویر بینظیر در دندانپزشکی از راه دور
- انتقال فایلها از مرکز تصویربرداری به کلینیک دندانپزشکی،
- مشاورههای از راه دور پزشکان و متخصصین
اندازهگیریهای سریع از ساختارهای آناتومیک با مدلهای دوبعدی وسه بعدی کامپیوتری.روش مبتنی بر پزشکی از راه دور:
سیستمهای تصمیمیار (Decision support systems)
این سیستمها دارای متخصصین دندانپزشکی هستند که در امر تشخیص و درمان بسیار حرفهای هستند. نقش این متخصصین در موارد پیچیده یا نادر با تشخیصها و درمانهای متفاوت مشخص میشود. روش مبتنی بر پزشکی از راه دور در این سیستمها بدینصورت است که گزارش بیمار از طریق اینترنت به سیستم پشتیبان ارسال میشود و تیم متخصص با مشاهده گزارشها پیشنهادهای خود را برای درمان ارائه میدهند.
CAD/CAM Systems
سیستمهای کامپیوتری راهنمای ترمیم اعضای مصنوعی دندانپزشکی هستند. روش مبتنی بر پزشکی از راه دور در این سیستمها بدین صورت است که تیم پشتیبانی از راه دور، طراحی اعضای مصنوعی دندانپزشکی (پروتزهای دندانی) را انجام میدهد. این طراحی با در نظر گرفتن ارتباط استخوانهای فک انجام میشود، سپس مدلهای دیجیتال بهمنظور ساخت و ترمیم به آزمایشگاه ارسال میشود.
مدیریت امور دندانپزشکی (DENTAL PRACTICE MANAGEMENT)
اتوماسیون بسیاری از فعالیتهای روتین کلینیکهای دندانپزشکی مثل سوابق الکترونیکی بیمار، پشتیبانی از برنامههای مدیریتی کل کلینیک، تعیین قرارهای ملاقات از راه دور، معاوضه اطلاعات با موسسات بیمه و خدمات سلامت با این سیستم انجام میگیرد. دستگاههای دندانپزشکی از راه دور امکان دسترسی به دادههای مربوط به دندانپزشکی را با سرعت زیاد و حفظ موارد قانونی مربوط به افراد فراهم میکنند.