چرا ایمپلنت بهترین روش برای درمان بی دندانی است؟
سلام. در ادامه بحث همه چیز درباره ایمپلنت امروز می‌خواهیم به این سؤال بپردازیم که اصلاً چرا ایمپلنت! یعنی زمانی که دندانی را از دست می‌دهیم چرا باید آن را با ایمپلنت جایگزین بکنیم چرا نباید از جایگزین‌های دیگه استفاده کنیم و فرق این جایگزین‌ها باهم دیگر چیست؟ امروز می‌خواهیم به پاسخ این سؤال بپردازیم.
وقتی یکی از اعضای بدن از دست می‌رود برای جایگزین کردن آن دوتا روش وجود دارد یکی اینکه یک بافت زنده را بیاریم جایگزین آن بافت ازدست رفته بکنیم به این کار میگویند پیوند اعضا مثل پبوند کلیه پیوند کبد یا اینکه بیایم یک عضو مصنوعی را جایگزین آن عضو از دست رفته بکنیم.مثل پای مصنوعی، دست مصنوعی در این شرایط به آن عضو مصنوعی پروتز گفته می‌شود در مورد دندان ازدست‌رفته استفاده از روش دوم یعنی استفاده از پروتزهای دندانی خیلی شایعه است؛ و کار متداولی است.
قبل از اینکه به بررسی چرا ایمپلنت بپردازیم ابتدا با پروتزهای دندانی آشنا می‌شویم.
اهمیت ایمپلنت و انواع پروتزهای دندانی
پروتزهای دندانی دو نوع هستند. یکی پروتزهای متحرک هستند و یک دسته پروتزهای ثابت. پروتزهای متحرک قابل برداشتن و گذاشتن هستند و بیمار می‌تواند بعد از هر وعده غذایی آن را از دهانش خارج بکند تمیز کند و دوباره داخل دهانش قرار بدهد و در طول بیست‌وچهار ساعت حداقل باید هشت ساعت آن را از دهانش خارج بکند تا بافت‌های دهانش استراحت بکند اما پروتزهای ثابت توسط دندان‌پزشک داخل دهان ما روی دندان‌ها یا بافت‌های لثه ما مستقر می‌شوند و ثابت می‌شوند قابل برداشتن و گذاشتن نیستند.
دهان ما یک محیط فعالی است، دندان‌های ما در اطرافشان عضلات خیلی فعالی وجود دارد مثلاً همین زبان حین صحبت کردن نیروی خیلی زیادی به دندان‌ها وارد می‌کند و خیلی جابجا می‌شود و حرکت می‌کند یا عضلات صورت ما که در اطراف دندان‌ها قرارگرفته‌اند موقع صحبت کردن و غذا خوردن به دندان‌ها نیرو وارد می‌کند. مسلماً در این شرایط ما اگر از پروتزهای متحرک استفاده بکنیم این عضلات می‌توانند درحرکت کردن و بی‌ثباتی پروتز نقش داشته باشند ضمن اینکه ما می‌خواهیم با دندان‌های خود غذا بجویم حین غذا جویدن ما داریم به دندان‌های خود نیرو وارد می‌کنیم.
اگر یک پروتز متحرک داخل دهان ما قرار بگیرد در اثر این نیروها می‌تواند حرکت کند و مشکلاتی را برای ما به وجود بیاورد. درصورتی‌که پروتزهای ثابت چون‌که ثابت هستند و درواقع ثبات خوبی دارند در اثر این نیروها و حرکت عضلات و غذا جویدن نیروی بیشتری را می‌توانند تحمل بکنند و ما احساس راحتی بیشتری داریم. پس همیشه پروتزهای ثابت اولویت‌دارند نسبت به پروتزهای متحرک.
نکته:
اما درهرصورت از هرکدام از این پروتزها که بخواهیم استفاده بکنیم تکیه‌گاه این پروتزها با همدیگر فرق می‌کنند اگر بخواهیم ازاین‌جهت هم بررسی بکنیم پروتزها دودسته‌اند. پروتزهایی که متکی می‌شوند روی بافت‌های دهان ما و روی دندان‌های ما و پروتزهایی که متکی می‌شوند بر روی پایه‌های ایمپلنت چه ثابت باشند چه متحرک تکیه‌گاهشان می‌تواند بافت‌های دهان و دندان باشد می‌تواند ایمپلنت باشد حالا فرض کنید دندان مصنوعی یا پروتز متحرکی داریم که تکیه‌اش بر روی بافت‌های دهان ما است یعنی روی لثه ما تکیه داده است.
دندان مصنوعی
دندان مصنوعی یک جسم سخت است. استخوان فک هم سخت است؛ و روی استخوان یک‌لایه نازک بافت لثه کشیده شده است که این بافت خیلی ظریف، نازک، صیقلی و حساس هست. فرض کنید این پروتز روی این لثه قرار می‌گیرد و ما می‌خواهیم با آن غذا بجویم مسلماً زمانی که فشار روی این پروتز وارد می‌شود لثه از دو طرف تحت‌فشار قرار می‌گیرد یکی از طرف پروتز و یا همان دندان مصنوعی و یکی از طرف استخوان. ما چقدر می‌توانیم به این لثه نازک و ظریف نیرو وارد کنیم. مسلماً در اثر نیروهایی که وارد می‌شود لثه زخمی می‌شود و دچار التهاب می‌شود و از طرفی ما فشار زیادی نمی‌توانیم وارد کنیم چون نمی‌توانیم دردش را تحمل‌کنیم، بنابراین ما نمی‌توانیم غذاهای سفت را بجویم و جویدن ما خیلی تحت تأثیر این جریان قرار می‌گیرد و خیلی محدود می‌شود.
ضمن اینکه بخاطرعدم ثبات که خدمتتان عرض کردنم موقعِ ای صحبت کردن، غذا جویدن، خندیدن این پروتز مرتباً داخل دهان ما حرکت می‌کند و اعتمادبه‌نفس ما را ضعیف می‌کند و ضمن اینکه در حال غذا خوردن، خندیدن و صحبت کردن ما اختلال ایجاد می‌کند، ضمناً تمام بافت‌های بدنمان مداوم در حال تغییر و تحول هستند همان‌طور که بافت‌های بدنمان در حال تغییر و تحول پیدا می‌کنند استخوان فک ما هم در حال تغییر پیدا کردن هست. ما ممکن است که چاق بشویم، لاغر بشویم یا حتی اگر هیچ‌کدام از این اتفاقات هم نیفتد بازهم مرتباً استخوان فک ما در حال تغییر کردن و تحلیل رفتن هست و با کوچک‌ترین تغییراتی تطابق آن پروتز یا دندان مصنوعی به هم می‌خورد و مشکلات ما خیلی بیشتر می‌شود.
معایب
پس کسانی که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند خیلی بهره کمی از این دندان‌ها می‌برند و نمی‌توانند همان‌گونه که با دندان‌های خودشان زندگی می‌کنند زندگی خوبی داشته باشند و احساس آرامش و راحتی بکنند؛ اما اگر همین دندان مصنوعی را بیایم متکی کنیم بر چندپایه‌ای ایمپلنت یعنی درواقع چندپایه ایمپلنت در داخل استخوان فک قرار بگیرد و دندان مصنوعی به‌جای اینکه به یاد روی لثه قرار بگیرد و تکیه بکند بیاید روی این ایمپلنت‌ها تکیه بکند مسلماً این ایمپلنت‌ها باعث می‌شوند که آن دندان مصنوعی یا آن پروتز کاملاً ثبات داشته باشد و در اثر صحبت کردن غذا خوردن و بقیه‌ی حرکاتی که دردهان و دندان اتفاق می‌افتد حرکت نکند؛ بنابراین آزار بافتی نخواهیم داشت، تکلم ما و غذا خوردنمان با آرامش بهتری انجام می‌شود اعتمادبه‌نفس بالاتری خواهیم داشت.
چون درواقع نیروهایی که ما داریم روی دندان مصنوعی متکی بر ایمپلنت وارد می‌کنیم از طریق آن ایمپلنت‌ها به استخوان فک ما منتقل می‌شود ما نیروی بیشتری می‌توانیم وارد کنیم پس‌غذاهای سفت‌تری نسبت به دندان مصنوعی معمولی می‌توانیم میل بکنیم به همین خاطر دندان مصنوعی که متکی بر ایمپلنت هست قابلیت و کارایی به‌مراتب بیشتری از دندان مصنوعی دارد که بر روی بافت‌های دهان بر روی لثه متکی می‌شود.
توجه کنید:
اما پروتز های ثابت هم مثل پروتزهای متحرک دو نوع دارند بسته به نوع تکیه‌گاهشان اینکه بر روی دندان ما تکیه بکنند و یا اینکه بر روی ایمپلنت تکیه داشته باشند؛ اما فرق این‌ها باهم چیست؟ خیلی از شما عزیزان سؤال می‌کنید که چرا من باید هزینه بکنم و مدت زیادی را تحمل بکنم برای اینکه این پروتز ثابت من بر روی ایمپلنت قرار بگیرد چرا پروتز ثابت را بر روی دندان‌های خودم سوار نمی‌کنید که مدت کوتاه‌تری درمانم طول بکشد سریع‌تر به نتیجه برسم و هزینه‌هایم کمتر بشود؟
جواب این سؤال این است که اگر که ما بخواهیم آن روکش ها یا برنج‌ها و آن پروتز ثابت را بر روی دندان‌های شما متکی بکنیم باید در دو طرف ناحیه‌ای بی‌دندانی حداقل هر طرف یک‌دندان را درگیر به این کار بکنیم و باید آن دندان را کاملاً بتراشیم، کوچک کنیم و حجمش را کم بکنیم تا بتوانیم یک فضایی ایجاد بکنیم تا تاوَن روکش بیاید و آن فضا را پوشش بدهد؛ و مابین این‌ها را با روکش‌هایی که روی لثه قرار می‌گیرند درواقع پر بکنیم.
خب آن دوتا دندان پایه (حداقل دوتا دندان پایه) اگر که ناحیه بی‌دندانی ما وسیع‌تر باشد باید تعداد دندان بیشتری را وارد این جریان بکنیم. آن دندان‌هایی که زیر روکش قرار می‌گیرند تا تکیه‌گاه این پروتز بشوند به خاطر برداشته شدن بافتشان ضعیف می‌شوند ضمن اینکه خیلی مواقع حساس می‌شوند و ما مجبور می‌شویم آن‌ها را عصب‌کشی بکنیم که خود عصب‌کشی نیز باعث می‌شود بافت بیشتری از دندان برداشته بشود و دندان ضعیف‌تر بشود و عمر دندان ما کوتاه‌تر بشود. پس بنابراین ما حداقل داریم عمر دو تا دندان را کوتاه می‌کنیم که بینشان پروتزهای ثابت قرار بدهیم که برای شماها کارایی داشته باشد.
نکته:
از طرفی زمانی که این کار را داریم انجام می‌دهیم چون استخوان فک ما در ناحیه‌ای بی‌دندانی داخلش چیزی قرار نمی‌گیرد و مستقیماً نیرویی به آن وارد نمی‌شود آن استخوان مرتباً به تحلیل رفتنش ادامه می‌دهد و این فرایند تحلیل در آن ادامه پیدا می‌کند؛ بنابراین ما نمی‌توانیم از استخوان و بافت‌های اطرافش حفاظت بکنیم چند سال بعد این بریج می‌افتد و متوجه می‌شویم که پایه‌هایش را از دست داده‌ایم امروز مثلاً ما دوتا دندان را ازدست‌داده بودیم و حالا بعد از چند سال چهارتا دندان را باید جایگزین بکنیم پس اگر در طولانی‌مدت مثلاً ده سال آینده بخواهیم به آن نگاه بکنیم هزینه‌هایمان بیشتر می‌شود و درواقع دوتا دندان سالم خود را هم از دست دادیم.
نتیجه گیری
بنابراین اگر در ناحیه‌ای بی‌دندانی بیایم به تعدادهای دندان‌هایی که ازدست‌داده‌ایم یا به حداقل پایه‌ای که می‌توانیم ایمپلنت قرار بدهیم و روی آن‌ها روکش بگذاریم و بریج بگذاریم چند مزیت دارد. مزیت اولش این است که به دندان‌های کناری هیچ آسیبی نمی‌رسد و دست به دندان‌های کناری نمی‌خورد و آن‌ها بافت خودشان را حس می‌کنند و ما می‌توانیم سال‌های سال از آن‌ها استفاده بکنیم ضمن اینکه زمانی که ما ایمپلنت را داخل استخوان قرار می‌دهیم به خاطر اینکه نیروهایی که حین جویدن به آن ایمپلنت‌ها وارد می‌کنیم مستقیماً وارد استخوان فک ما می‌شود آن فعالیت در استخوان فک باعث می‌شود که استخوان تحلیل نرود و بافت‌های اطرافش هم سالم بماند؛ بنابراین چه در مورد پروتز متحرک و چه در مورد پروتزهای ثابت بهترین روش این است که این پروتزها بر روی ایمپلنت سوار بشوند. امیدوارم که مراقب خودتان باشید و دندان‌های سالمی داشته باشید.
