در این جلسه از دوره آموزش دستیار دندانپزشکی به علائم حیاتی بیمار و چگونگی گرفتن آن ها می پردازیم. به طور کلی علائم حیاتی برای کسانی که در محیط درمانی کار می کنند اهمیت بالایی دارد، چه دندانپزشک و چه دستیار دندانپزشک.
انواع علائم حیاتی بیمار
علائم حیاتی بیمار به چهار بخش تقسیم می شود
- درجه حرارت بدن
- نبض
- تعداد تنفس
- فشار خون
این چهار مورد در هر محیط درمانی چه برای دندانپزشک و چه برای دستیار دندانپزشک از اهمیت بالایی برخوردار است.
لازم به ذکر است که زمانیکه بیمار وارد مجموعه کلینیک می شود علائم حیاتی بیمار برای بار اول گرفته می شود و در پروده اش ثبت می گردد و اگر به عنوان مثال همان فرد هفته بعد دوباره به کلینیک وارد شد دوباره از او علائم حیاتی اش گرفته می شود. علائم حیاتی موضوعی است که می تواند در لحظه متفاوت باشد.
درجه حرارت در علائم حیاطی بیمار
یکی از علائم حیاتی بیمار مهم درجه حرارت ایت که در دندانپزشکی میانگینی از دمای داخل دهان است که با دستگاهی به نام ترموبیل اندازه گرفته می شود که در صورت نرمال باید بین 96 تا 99 درجه فارنهایت باشد. موضوعی که در اینجا وجود دارد این است که زمانی که علائم حیاطی بیمار می خواهد گرفته شود ما مطلع شویم که بیمار تا ده دقیق قبل تحرک زیاد داشته یا نوشیدنی گرم یا سرد خورده و یا… و اگر هم این اتفاق افتاده باشد ما چند دقیق به بیمار استراحت می دهیم تا به حالت نرمال خود برگردد و سپس بعد از آن علائم حیاتی او را می گیریم تا نتیجه دقیق تر شود.
نبض در علائم حیاطی بیمار
انبساط و انقباض قلب باعث ایجاد نبض می شود که به آن ضربان قلب هم می گویند. که از نقاط مختلف بدن گرفته می شود. میزان نرمال نبض در افراد بالغ بین 60 تا 100 و در کودکان بین 70 تا 110 بار در دقیقه است.
سه قسمت از بدن وجود دارد که می توان نبض را از آن گرفت. رادیال، کاروتید و براکیان.
رادیال
رادیال شایع ترین منطقه برای گرفتن ضربان قلب یا نبض است. برای گرفتن نبض رادیال از انگشت اشاره و انگشت میانی در کنار هم استفاده می شود. رادیال در راستای انگشت شست قرار گرفته است.
براکیان
شریان براکیان دقیقا در وسط در مکان تا شدن دست به سمت داخل قرار دارد. که باز هم با انگشت اشاره و انگشت میانی می توان ضربان قلب را گرفت.
نکته: لازم به ذکر است که زمانی که نبض را در هر نقطه از بدن می گیرید به هیچ عنوان انگشت خود را فشار ندهید به این دلیل که این کار خود باعث اختلال در ضربان قلب می شود و نمی توان نبض واقعی فرد را بدون خطا متوجه شد.
کاروتید
این نوع ضربان قلب را بیشتر در زمان احیای قلب استفاده می کنند که توسط انگشت اشاره و انگشت میانی و همچنین انگشت میانی دیگر یعنی سه انگشت گرفته می شود. مکان این شریان در دو طرف سمت گردن و دو طرف نای در گودی گردن است. همانطور که در بالا گفته شد به این ناحیه هم نباید از یک حدی بیشتر نیرو وارد شود تا در ضربان قلب اختلالی ایجاد نگردد.
با بالا بردن آگاهی در این زمینه به راحتی می توانیم در مواقع مختلف به افراد زیادی کمک کنیم.
در جلسه بعدی دوره آموزش دستیار دندانپزشکی به گرفتن علائم تنفس و فشار خون که از مهمترین علائم حیاطی بیمار در دندانپزشکی است می پردازیم.
